Các nhà khoa học trên thế giới đang có nhiều ý kiến trái chiều về quan điểm đối xử với thuốc lá điện tử. Tuy nhiên, mới đây, họ bắt đầu tỏ ra nghi ngờ mục đích và động cơ từ những nguồn tài trợ nước ngoài cho các cơ quan Chính phủ ở các quốc gia đang phát triển để hậu thuẫn việc ra chính sách bài trừ sản phẩm này.

Thậm chí, có nhà khoa học còn chỉ ra rằng các chiến dịch chống lại thuốc lá điện tử là một sai lầm nếu như các cơ quan y tế nhận tiền tài trợ để kiên trì phản đối bất chấp lý lẽ cũng như vận động hành lang các nhà lập pháp nói “không” theo ý của họ.

Trong một bài viết của mình đăng trên trang bách khoa về từ thiện Philanthropy (*), tác giả Marc Gunther cho biết vào tháng 9/2019, Michael Bloomberg, nhà từ thiện tỷ phú, và Matthew Myers, chủ tịch của Tổ chức phi lợi nhuận Campaign for Tobacco-Free Kids (Chiến dịch trẻ em không thuốc lá), đã công bố một chiến dịch kéo dài ba năm trị giá 160 triệu USD để chấm dứt những gì họ mô tả là dịch bệnh sử dụng thuốc lá điện tử ở trẻ em .

Tác giả nhận định chắc chắn là tổ chức từ thiện Bloomberg Philanthropies đã sử dụng tiền và ảnh hưởng của mình để hạn chế việc sử dụng vaping (một loại thuốc lá điện tử). Nhưng những người hoạt động trong nhiều thập kỷ để giảm tử vong do hút thuốc nói rằng chiến dịch chống thuốc lá điện tử đang diễn ra là sai lầm, không có cơ sở khoa học và có khả năng gây hại nhiều hơn lợi.

Còn tờ the Brussel Times (Bỉ) trong một bài viết của nhà báo Yaël Ossowski (**) cho rằng bất chấp sự xuất hiện của một giải pháp hút thuốc có công nghệ hiện đại và ít gây hại hơn, một tổ chức được tài trợ đã nỗ lực để cấm hoàn toàn vaping bằng cách tham gia soạn thảo một loạt các dự thảo luật, tặng quà cho các cơ quan y tế cho các chiến dịch vận động hành lang. Điều này đã được hỗ trợ bởi sáng kiến toàn cầu có tổng trị giá 1 tỷ USD của tỷ phú Michael Bloomberg về kiểm soát thuốc lá.

Tại Philippines, một cuộc điều tra liên bang cho thấy các cơ quan quản lý y tế đã nhận hàng trăm nghìn đô la từ một tổ chức từ thiện liên kết với Bloomberg trước khi họ đưa ra dự thảo luật cấm các thiết bị vaping. Các đại diện của Quốc hội nói rằng luật được trình bày không có gì phải bàn cãi và chỉ được đưa ra sau khi Cơ quan Quản lý Thực phẩm & Dược phẩm nhận được khoản tài trợ lớn.

Ở Mexico, một luật sư của “Chiến dịch trẻ em không thuốc lá”, một trong những nhóm kiểm soát thuốc lá lớn nhất toàn cầu do Bloomberg Philanthropies tài trợ, đã soạn thảo luật hạn chế nghiêm ngặt việc nhập khẩu và bán thiết bị vaping. Người ta cáo buộc rằng Carmen Medel, Chủ tịch Ủy ban sức khỏe của Hạ viện Mexico, đã ký hợp đồng với tổ chức từ thiện này để “tư vấn” về luật, nhưng cuối cùng lại đệ trình một dự thảo luật vẫn có tên của vị luật sư của tổ chức này.

Điều này được kết hợp bởi các cuộc điều tra liên tục về ảnh hưởng của các tổ chức phi chính phủ nước ngoài đối với các chính sách tương tự ở Ấn Độ, nơi Thủ tướng Narendra Modi đã quyết định cắt đứt quan hệ với tổ chức từ thiện Bloomberg sau khi các cơ quan tình báo trong nước của ông đưa ra lo ngại.

Nhà báo Yaël Ossowski cho rằng: “Thật không may, mặc dù hoạt động từ thiện của Michael Bloomberg có ý nghĩa quan trọng và có mục đích tốt, nhưng các nhóm nhận số tiền đó để kiểm soát thuốc lá đã mắc phải sai lầm chết người khi đánh đồng thuốc lá điện tử với thuốc lá truyền thống. Và điều đó sẽ gây tổn hại đến sức khỏe toàn cầu trên quy mô lớn”.

Trong khi đó, giáo sư Kenneth Warner quan tâm đến việc kiểm soát thuốc lá. Ông là một thành viên ban sáng lập của Truth Initiative – tổ chức y tế công cộng phi lợi nhuận cam kết chấm dứt sử dụng thuốc lá. Ông Warner cũng là chủ tịch của Hiệp hội Nghiên cứu về Nicotine và Thuốc lá, biên tập viên khoa học cấp cao của báo cáo kỷ niệm 25 năm của Surgeon General về hút thuốc và sức khỏe, và là hiệu trưởng của Trường Y tế Công cộng của Đại học Michigan.

Ông nói: “Michael Bloomberg đã làm những điều tuyệt vời cho sức khỏe cộng đồng. Nhưng về vấn đề này (tác hại thuốc lá điện tử có thể gây tử vong), ông ấy có phần đi quá đà”. Bài viết cũng cho rằng những nhà khoa học khác của phong trào kiểm soát thuốc lá cũng chia sẻ quan điểm này.

Trong khi đó, theo lập luận của các nhà phê bình, trong khi thuốc lá điện tử và thuốc lá điếu truyền thống đều chứa nicotine, một chất kích thích hóa học gây nghiện có nguồn gốc từ thuốc lá, thuốc lá điện tử ít nguy hiểm hơn nhiều so với hút thuốc lá. 

Trong bài báo khoa học “Bằng chứng, báo động và tranh luận về thuốc lá điện tử”, năm chuyên gia y tế công cộng khẳng định rằng việc hạn chế tiếp cập vào các sản phẩm thuốc lá điện tử trong khi vẫn để thuốc lá truyền thống có tác hại hơn trên thị trường là sai lầm. Các tác giả bao gồm Cheryl Healton, cựu giám đốc điều hành của Truth Initiative, là hiệu trưởng của trường y tế công cộng thuộc Đại học New York, cũng như các trưởng khoa y tế công cộng tại các trường đại học Bang Ohio và Emory.

Điểm chung của các văn bản luật của các tổ chức nhận được tài trợ biên soạn đều đề xuất cấm nhập khẩu các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới vì cho rằng các sản phẩm này độc hại không kém gì thuốc lá điếu.

Trong khi đó, các nhà khoa học đang chứng minh điều ngược lại. Giáo sư John Newton, Giám đốc về Cải thiện Y tế, Y tế Công cộng Anh còn cho rằng, thuốc lá điện tử (vaping) là một trong những công cụ hỗ trợ cai nghiện hiệu quả nhất hiện nay, giúp khoảng 50.000 người bỏ thuốc lá mỗi năm. Châu Âu đã trở thành một trong những thị trường ủng hộ thuốc lá thế hệ mới và có chính sách quản lý thuốc lá thế hệ mới “dễ thở” hơn so với thuốc lá truyền thống.  

Originally published here.